مطالعات امکان‌سنجی، فرآیندی کنترل شده برای مشخص نمودن همزمان مشکلات و مزایای اجرای یک پروژه یا ورود به یک موقعیت سرمایه‌ گذاری است و همراه با توصیف کامل شرایط و برآورد عواید و هزینه‌ها (آنالیز هزینه- فایده) صورت می‌گیرد.

 مطالعات امکان سنجی نهایی(Feasibility Study)، پس از مرحله پیدایش طرح و تعریف چارچوب کلی آن از لحاظ مشخصات محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایه گذاری انجام می شود. این مطالعات بنا به نیاز و درخواست کارفرما، در سطوح مختلفی از جزئیات پروژه می تواند وارد شود.

 دلایل انجام یک مطالعه امکان‌سنجی:

 انجام مطالعه امکان‌سنجی برای برآورد میزان احتمال موفقیت یک فعالیت تجاری انجام می شود. اگر کسب‌ وکارهای موفق را بررسی می‌کنید، متوجه خواهید شد که آن‌ها بدون اینکه ابتدا همه مسائل را بررسی کرده و احتمال موفقیت کسب‌ وکار را ارزیابی کنند؛ دست به سرمایه‌ گذاری جدید نمی‌زنند. در ادامه دلایل دیگری برای انجام مطالعه امکان‌سنجی بیان‌شده است:

•  فرصت‌های جدید را از طریق فرایند رسیدگی مشخص می‌کند.
•  شناسایی دلایلی برای ادامه ندادن ایده‌ی پیشنهادی.
•  اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری فراهم می‌کند.
•  کمک به تأمین بودجه از وام‌های بانک ها و دیگر منابع پولی.
•  کمک به جذب سهام توسط سرمایه‌ گذار.

 گام های اجرایی مطالعات امکان سنجی:

 1. انجام تجزیه و تحلیل مقدماتی

 برای جلوگیری از صرف زمان و هزینه زیاد برای انجام مطالعات امکان سنجی توصیه می شود تا بررسی اولیه روی فعالیت مورد نظر انجام شود، این بررسی به تعیین توجیه پذیری مطالعه امکان سنجی کمک می کند.

 2. مشخص کردن محدوده پروژه و انجام تجزیه و تحلیل جاری

 در این مرحله محدوده مطالعات مشخص شده، که باید این محدوده تمام اهداف را به وضوح و با جزئیات نشان دهد. این کار به شما کمک می کند تا بتوانید جنبه های مختلف کسب و کار خود را که تحت تاثیر تغییر و تحولات جدید (ایده جدید) قرار می گیرد را شناسایی کنید. همچنین در این مرحله به تحلیل وضعیت فعلی با وضعیت اجرایی پروژه پرداخته می شود.

 3. مقایسه ایده (محصول) خود با محصولات / خدمات موجود

 در این مرحله باید شرایط موجود نسبت به ایده پیشنهاد شده مورد بررسی قرار گیرد، این امر به توجیه پذیری اجرای طرح کمک بسیاری می کند. درهر زمانی که یک محصول، خدمات و یا ایده جدید در حال راه اندازی است، باید مقایسه آن با سایر محصولات و خدمات مشابه انجام شود. معمولا انجام مطالعات امکانسنجی موجب درک نیازهای مشتریان از محصول می شود.

 4. بررسی شرایط بازار

 در این مرحله باید به چهار نکته توجه کرد:

 الف) تعریف بازار هدف

 ب) مطالعه میزان (عادات) خرید بازار هدف

 ج) درک و شناخت سهم بازار و میزان فروش

 د) تبلیغات مورد نیاز برای استفاده از محصول یا خدمات

 هدف از اجرای این بخش درک بهتر از طرح درآمد برای اجرای ایده (محصول جدید) است.

 5. برآورد هزینه های مالی

 یکی از مهم ترین گام های اجرای مطالعات امکان سنجی محاسبه هزینه های مالی است، برآورد هزینه ها عامل تعیین کننده توجیه پذیری اجرای یک طرح می باشد.

 مراحل مهم برآورد هزینه های مالی عبارتند از:

 الف) منابع مورد نیاز برای اجرای ایده

 ب) تامین مالی خارجی یا داخل سازمان

 پ) سود واقعی حاصل از اجرای پروژه

 ت) محاسبه شاخص های مالی و اقتصادی

 ث) محاسبه بدترین حالت برای اجرای پروژه (Worst case)

 6. بررسی و تجزیه و تحلیل مجدد داده ها

 بعد از اتمام مطالعات امکانسنجی (طرح توجیهی)نوبت به بررسی مجدد مطالعات می رسد و که در نهایت  شناسایی ریسک ها و خطرات جدید، تغییرات ایجاد شده در بازار و شرایط اقتصادی و عملیاتی کسب و کارشناسایی می شوند.